Tuyên Bố của Tổ Chức PIVOT: Giá đắt phải trả với sức khỏe khi không màng chính trị

4 Tháng Mười 2025

Nhiều người Mỹ gốc Việt không quan tâm đến chính trị vì những lý do dễ hiểu. Một số tin rằng sẽ không có gì thay đổi dù họ có làm gì. Một số khác quá bận rộn chỉ để lo cơm áo và nơi ăn ở cho gia đình. Một số khác nữa gặp trở ngại ngôn ngữ, lại không rành rẽ hệ thống chính trị Hoa Kỳ. Và có những người vì biết ơn nước Mỹ đã cưu mang, nên cảm thấy họ không nên phê phán. Nhưng sự thật là, dù chúng ta có quan tâm đến chính trị hay không, nó ảnh hưởng đến tất cả chúng ta. Điều này rõ ràng nhất khi nhắc đến vấn đề sức khỏe và chăm sóc y tế.

Vào tháng Bảy, Donald Trump ký ban hành một đạo luật được phía Cộng Hòa gọi là Đạo luật “One Big Beautiful Bill” (Một Đạo luật To Đẹp). Đạo luật này cắt một ngàn tỷ Mỹ kim ngân sách tài trợ các chương trình xã hội và y tế, một cắt giảm lớn nhất trong lịch sử Hoa Kỳ. Khoảng 17 triệu người Mỹ sẽ mất bảo hiểm y tế. Việc cắt giảm này sẽ có những ảnh hưởng tồi tệ, tức thời mà chúng ta đang thấy và có những ảnh hưởng thảm khốc trong lâu dài.

Nhìn chung, khoảng bảy triệu người nghèo sẽ mất bảo hiểm Medicaid (là MediCal tại California). Để giữ được Medicaid, họ phải chứng minh mỗi sáu tháng là họ có việc làm hoặc đang tìm việc.

Đa số người Mỹ ủng hộ việc ràng buộc yêu cầu việc làm vào điều kiện để hưởng Medicaid. Tuy nhiên, đa số những người hưởng Medicaid đã đang tìm việc. Đòi hỏi tường trình chỉ gây thêm khó khăn cho những người không rành tiếng Anh hoặc có trở ngại truy cập mạng Internet để duy trì Medicaid. Nhân số này bao gồm cộng đồng Mỹ gốc Việt, trong đó có khoảng 900 ngàn người không rành tiếng Anh. Việc cắt giảm ngân sách còn khiến những tổ chức cộng đồng vốn từng giúp đỡ những người Mỹ gốc Việt nghèo khó duy trì Medicaid sẽ không thể tiếp tục hoạt động.

Bời vì nhiều người Mỹ gốc Việt hoặc làm chủ, hoặc làm công cho các doanh nghiệp nhỏ, chương trình bảo hiểm y tế giá cả phải chăng (ACA) vẫn là phương cách tốt để họ có bảo hiểm y tế. Một nửa số người mua bảo hiểm y tế từ chương trình ACA là các chủ doanh nghiệp nhỏ hoặc người hành nghề độc lập. Luật mới sẽ làm việc này khó khăn hơn bởi các rào cản được đặt ra với việc ghi danh và duy trì tình trạng ghi danh. Các khoản trợ cấp liên bang để giúp chi trả bảo hiểm ACA cũng bị cắt giảm, dẫn tới chi phí bảo hiểm tăng lên trung bình 75% trong năm 2026. Tổng cộng, sẽ có thêm 5 triệu người Mỹ mất bảo hiểm từ chương trình ACA.

Viện nghiên cứu đô thị Urban Institute ước tính rằng trên toàn quốc, doanh thu của các bệnh viện và các nhà cung cấp dịch vụ y tế sẽ mất hơn 32,1 tỷ và mức thất thu do không được thanh toán sẽ vọt lên đến 7,7 tỷ Mỹ kim trong năm 2026. Những thiếu hụt này sẽ dẫn đến sự cắt giảm các dịch vụ và khả năng tiếp cận y sĩ.

Đây là vài ví dụ chỉ trong ba tháng vừa qua sau khi đạo luật được thông qua. Quận Cam tại California đã đóng cửa các trung tâm y tế nhi đồng, cấp cứu nha khoa, và kế hoạch hóa gia đình để đối phó với khoảng ngân sách liên bang dự trù bị cắt giảm đến 13,7 triệu Mỹ kim trong vòng hai năm tới. Bệnh viện Nhi đồng tại Los Angeles (CHLA) đã sa thải hơn 400 nhân viên. Như nhiều bệnh viện nhi đồng khác, CHLA phụ thuộc nhiều vào Medicaid (ba phần tư số bệnh nhân có Medicaid) và đang phải tự cắt giảm trước.

Nhiều bệnh viện và trung tâm y tế đã bị đóng cửa tại California, Georgia và Virginia, trong khi nhiều nơi khác trên khắp Hoa Kỳ đang chuẩn bị cắt giảm hoặc đóng cửa. Việc đóng cửa bệnh viện và trung tâm y tế ảnh hưởng mọi người, kể cả những người có bảo hiểm y tế tư nhân, cần đến chăm sóc y tế tại một bệnh viện giờ bị đóng cửa hay phải chịu sự đông đúc và trễ nải từ những cơ sở y tế còn lại.

Ngay cả Medicare sẽ bị ảnh hưởng. Từ tháng Mười 2026, những người tỵ nạn sẽ không còn được hưởng Medicare. Dịch vụ Medicare Saving Program (Chương trình Tiết kiệm Medicare), nhằm giúp thanh toán phí bảo hiểm hay các chi phí tự trả cho những người thu nhập thấp đang hưởng Medicare, cũng sẽ bị cắt giảm. Chương trình Medicare sẽ không thể thương lượng giá thấp nhiều loại thuốc đắt đỏ giúp bệnh nhân.

Một số người Mỹ gốc Việt có thể vẫn không màng, vì họ không quan tâm đến những người nghèo hay giới lao động. Về lâu dài, việc cắt giảm ngân sách Medicare có thể dẫn đến việc Medicare không thanh toán chi phí bệnh viện vào năm 2033. Đây là một hệ quả quan trọng ảnh hưởng tất cả mọi người bởi vì ai cũng cần đến Medicare cho gia đình và chính bản thân khi lên 65 tuổi hoặc hơn.

Bi kịch là, khi chúng ta hay người thân đau ốm, chúng ta đã đủ khổ tâm. Chính quyền Trump gây thêm phiền muộn trên khổ đau đó khi chúng ta phải lo toan chuyện chi trả các chăm sóc y tế cần thiết. Chi phí y tế tốn kém là nguyên nhân gây phá sản hàng đầu tại Mỹ.

Ai sẽ hưởng lợi từ tất cả những khổ đau này? Số người hưởng lợi chính yếu từ Đạo luật To Đẹp là những kẻ giàu cội sẽ tiếp tục thụ hưởng từ việc cắt giảm thuế đã có từ nhiệm kỳ đầu của Trump. Số chóp bu một phần trăm người Mỹ giàu có nhất sẽ được cắt giảm thuế đến một ngàn tỷ Mỹ kim trong mười năm tới. Một phần ngàn người Mỹ giàu có nhất, tức khoảng 200 ngàn hộ gia đình có thu nhập hàng năm trên hai triệu, sẽ tiết kiệm thuế đến 500 tỷ Mỹ kim. Vụ cắt giảm thuế này quá tốn kém đến nỗi, dù với tất cả những cắt giảm bảo hiểm y tế, đạo luật này thực sự tăng nợ quốc gia thêm 3,4 ngàn tỷ Mỹ kim. Dĩ nhiên, đây là một gánh nặng lâu dài khác mà chúng ta và con cái chúng ta phải gánh lấy.

Hãy nhớ kỹ — nếu chúng ta không quan tâm đến chính trị, thì chính trị sẽ tiếp tục bị thao túng bởi giới giàu sụ, những kẻ sẽ kiếm nhiều tiền thêm trên chính nỗi thống khổ của chúng ta. Tranh luận chính trị tại quốc gia này và trong cộng đồng người Mỹ gốc Việt không nên xoay quanh chuyện chủ nghĩa xã hội hay chủ nghĩa cộng sản. Câu hỏi thật sự phải là: chúng ta phải đau khổ bao nhiêu nữa để giới tỷ phú có thể hốt thêm hàng tỷ đô la mỗi ngày.