Virus corona: 50 ngàn dân Mỹ tử vong, Trump đổ lỗi cho TQ nhưng trách nhiệm ông ta thì sao?
/27 Tháng 4 2020
Thắng Đỗ, thành viên của PIVOT
(Nguồn: Virus Corona: 50 Ngàn Dân Mỹ Tử Vong, Trump Đổ Lỗi Cho TQ Nhưng Trách Nhiệm Ông Ta Thì Sao?)
Nước Mỹ hiện nay đã có chừng 50 ngàn người chết vì đại dịch Covid-19. Dịch đến trễ hơn nhiều nơi khác, nhưng Mỹ đã nhanh chóng trở thành quốc gia với số người bị nhiễm cũng như tử vong cao nhất thế giới. Phản ứng của chính phủ Mỹ thay đổi theo đà tăng của đại dịch. Trong khoảng hai tháng, Tổng thống Trump tỏ ra lạc quan và không cho đây là nguy cơ. Đột nhiên, khi dịch đã gia tăng đến mức không chối cãi được nữa, chính phủ vội vã phản ứng. Người ta khám phá là nước Mỹ khắp nơi bị thiếu thốn trầm trọng phương tiện để chống dịch, và số người chết tăng vọt.
Lỗi từ ai? Do TQ giấu giếm, bưng bít thông tin gây ra nguy hại cho Mỹ và thế giới? Do yếu kém của chính phủ Mỹ? Do cả hai?
Đây là những câu hỏi chúng ta cần đặt ra nhất là khi con số tử vong đã lên đến mức này, và sẽ còn tăng nhiều nữa. Quy trách nhiệm không thay đổi được quá khứ, nhưng hiểu nguyên do sẽ giúp chúng ta tìm ra phương cách đối phó hữu hiệu hơn.
Đại dịch đã tiến triển như thế nào, và các chính phủ đã có phản ứng gì? Chúng tôi xin liệt kê lại diễn biến chính, bắt đầu từ tháng 12 năm 2019.
Tháng 12, 2019
Theo chính phủ TQ, người đầu tiên bị nhiễm vi-rút này từ một ngôi chợ hải sản tại Vũ Hán vào đầu tháng. Sang tuần thứ hai, các bác sĩ địa phương nghi ngờ rằng căn bệnh này truyền từ người này sang người khác, chứ không chỉ từ động vật đến người. Đây là vấn đề cực kỳ quan trọng, vì truyền nhiễm từ người sang người có nghĩa là bệnh có khả năng lây lan lớn.
Ngày Giáng sinh, một số nhân viên y tế TQ bị nhiễm dịch. Bác sĩ Lý Văn Lượng (Li Wenliang) lên tiếng cảnh báo về một bệnh dịch mới tương tự như dịch SARS. Tuy nhiên, Ủy Ban Y Tế Thành Phố Vũ Hán tuyên bố rằng không có nhân viên y tế nào bị nhiễm, và phủ nhận rằng bệnh này có thể truyền từ người sang người.
TQ chính thức thông báo cho WHO về bệnh dịch này 3 tuần sau khi các bác sĩ phát hiện các ca bệnh ngày cuối năm. Có đến mười mấy chuyên gia Mỹ, nhiều người là nhân viên của Trung Tâm Kiểm Soát và Ngăn Ngừa Dịch Bệnh Hoa Kỳ (CDC), làm việc tại trụ sở của WHO tại Geneva, đã chuyển thông tin về bệnh dịch này đến chính phủ Mỹ ở Washington DC. Một số quan chức cao cấp của chính phủ Mỹ trao đổi thường xuyên về dịch với cấp lãnh đạo của WHO.
Vào thời điểm đó, không mấy ai bên ngoài TQ để ý nhiều đến bệnh dịch mới. Nhưng cũng không thể nói là chính phủ Trump đã không có thông tin từ TQ chuyển qua WHO.
Tháng Giêng, 2020
Bác sĩ Lý Văn Lượng bị công an Vũ Hán buộc phải ký vào tờ khai là ông đã phạm luật và đã loan tin sai trái. Ông phải nhập viện vào ngày 12 và có triệu chứng bệnh nặng. Thử nghiệm đầu tháng hai cho biết ông bị dương tính và qua đời gần một tuần sau đó.
Ủy Ban Sức Khỏe Quốc Gia TQ ra lệnh cho các cơ quan không được loan truyền thông tin về bệnh dịch.
Ngày 6, báo New York Times tường thuật có 59 người tại Vũ Hán bị một bệnh tựa như viêm phổi. Ngày 7, giới thẩm quyền TQ cho biết đã tìm ra một loại coronavirus mới, đặt tên là nCoV. Ngày 11 có ca tử vong đầu tiên do dịch tại TQ.
Ngày 13, một phụ nữ sống tại Thái Lan từng thăm viếng Vũ Hán là người đầu tiên bên ngoài TQ bị nhiễm dịch. WHO tuyên bố rằng theo thông tin từ chính phủ TQ, chưa thấy bằng chứng dịch có thể lây lan từ người sang người.
Ngày 19, Ủy Ban Sức Khỏe Quốc Gia của TQ tuyên bố là bệnh dịch vẫn có thể tránh và kiểm soát được. Hôm sau, người đứng đầu ủy ban này xác định đã có hai ca bị lây lan từ người.
Ngày 21, ca nhiễm bệnh đầu tiên được phát hiện tại Hoa Kỳ. Trump tuyên bố: “chúng tôi đã hoàn toàn kiểm soát được tình hình.” Ông trấn an lần nữa vài ngày sau: “mọi chuyện sẽ êm đẹp thôi.”
Ngày 22, một phái đoàn của WHO thanh tra Vũ Hán và kết luận là dịch này đang lây lan từ người sang người. Hôm sau, chính phủ TQ ra lệnh cô lập thành phố Vũ Hán.
Ngày 27, Trump lại phát biểu: “chúng tôi đang trao đổi rất mật thiết với TQ về bệnh dịch. Rất ít ca ở Mỹ, nhưng chúng tôi đang theo dõi sát. Chúng tôi đã đề nghị với Tổng thống Tập để Mỹ giúp đỡ. Chuyên viên của chúng tôi rất tuyệt vời.”
Ngày 30, WHO tuyên bố tình trạng khẩn cấp bệnh dịch toàn cầu.
Ngày 31, Trump ra lệnh cấm nhập cảnh từ TQ, trừ công dân Mỹ, có hiệu lực 3 ngày sau đó. Trump cho rằng lệnh này rất hữu hiệu để chặn dịch lây lan sang Mỹ, như rằng Covid-19 kiểm tra hộ chiếu hành khách để quyết định ai bị nhiễm.
Có hơn 40 ngàn người từ TQ vào Mỹ sau lệnh cấm nhập cảnh. Không ai biết được bao nhiêu trong số những người đó nhiễm bệnh, vì Mỹ đã không thử nghiệm những người đó.
Tháng Hai, 2020
Dịch bộc phát tại Hàn Quốc và một tuần sau nữa, tại Iran và Ý. Trump tiếp tục lạc quan khi phát biểu vào ngày 23: “trước chúng ta chỉ có 12 ca. Bây giờ khá hơn nhiều.” Hôm sau lại tuýt: “Thật sự đã kiểm soát Coronavirus tại Hoa Kỳ.”
Tuýt ngày 26: “Bọn tin giả (các cơ quan truyền thông) đang cố hết sức cho thấy caronavirus (đánh vần sai) thật tệ hại, kể cả làm cho thị trường chứng khoán hoảng loạn. Bọn Dân Chủ cũng vậy, chỉ biết nói, không biết làm. Tình trạng Hoa Kỳ cực tốt!” Ngày 27, Trump đổ lỗi cho người di dân và gợi ý cần đóng cửa biên giới. Ngày 29, Mỹ có ca tử vong đầu tiên (khám nghiệm tử thi gần đây cho biết khác: người Mỹ đầu tiên chết tại quận hạt Santa Clara trước đó hơn 3 tuần).
Tháng Ba, 2020
Dịch bắt đầu bùng lên tại Tây Ban Nha, trong khi chính phủ Ý phong tỏa toàn quốc. Ngày 11, WHO công bố đại dịch toàn cầu và Trump ra lệnh cấm du khách từ 26 quốc gia Âu châu.
Tiểu bang Washington trở thành tâm điểm đầu tiên của đại dịch tại Mỹ. New York và California theo sau với số người nhiễm bệnh gia tăng nhanh chóng. Cấp lãnh đạo tại Washington và New York đưa ra những biện pháp hạn chế tụ tập, nhưng không đủ để ngăn ngừa lây lan.
California hành động sớm và quyết liệt nhất. Khi mới có vài ca tử vong, các quận hạt quanh San Jose đã ra lệnh cấm túc vào ngày 16. Ba ngày sau, Thống đốc Newsom cấm túc toàn tiểu bang.
Đại dịch rõ ràng hoành hành tại nước Mỹ, nhưng Trump tiếp tục tự khen là mình ăn khách: “chúng tôi được nhiều người xem nhất trên tivi vì cách chúng tôi đối phó với nạn dịch.”
Trump ví Covid-19 với cúm thông thường. Các chuyên gia đều quan niệm ngược lại, tức là Covid-19 lây lan rất nhanh với khả năng gây tử vong cao; do đó nguy hiểm hơn cúm nhiều lần.
Trump nói Mỹ không thiếu phương tiện, và ai muốn cũng có thể được xét nghiệm. Nhưng tại các tuyến đầu, thực tế là Mỹ chỉ có khả năng xét nghiệm một số rất nhỏ trong những người tình nghi bị nhiễm. Nhiều dụng cụ xét nghiệm Chính phủ Liên bang cung cấp bị hư hỏng, không dùng được.
Ngày 16, Trump đổi giọng: “chúng ta gặp nguy cơ mà một tháng trước chẳng ai nghĩ đến.” Từ cuối tháng Giêng, Peter Navarro, cố vấn tổng thống về ngoại thương, đã cảnh báo Trump là dịch Covid-19 từ TQ có khả năng tàn phá Hoa Kỳ. Trump khoe: “hồi nào tới giờ tôi vẫn biết đây là một đại dịch,” tuy trước đó từng nói ngược lại nhiều lần…
Tháng Tư, năm 2020
Mỹ vượt qua tất cả các nước kể cả TQ về số người bị nhiễm và chết vì Covid-19. Trump đổ lỗi cho WHO (Tổ Chức Y Tế Thế Giới) đã cả tin TQ. Nên hiểu rằng WHO không có thẩm quyền để buộc bất cứ quốc gia nào phải cung cấp thông tin. Trump cắt hết tiền tài trợ của Mỹ cho WHO, tuy đây là lúc họ cần ngân khoản nhất để đối phó với đại dịch toàn cầu.
Bị báo chí và dư luận chỉ trích, Trump quy trách nhiệm cho bất cứ ai trừ mình, từ đảng Dân Chủ, Tổng thống Obama, giới truyền thông, thống đốc các tiểu bang, cho đến TQ. TQ là con ngáo ộp lý tưởng nhất. Chính sách bài Hoa và người da màu vẫn thuận tiện để tác động đến tinh thần kỳ thị vẫn âm ỉ trong xã hội.
‘Cuộc chiến’ giữa các tiểu bang và liên bang bắt đầu.
Bảy tiểu bang miền Đông thỏa thuận phối hợp cùng nhau cưỡng lệnh liên bang về thời điểm mở cửa. Tại miền Tây, 3 tiểu bang khác cũng hành động tương tự. Trump xúi các tiểu bang khác mở cửa trở lại, nhưng chỉ trích Thống đốc Kemp khi ông tuyên bố Georgia đi theo hướng này. Các nhóm cực hữu, có người trang bị súng ống, biểu tình đòi hủy lệnh cấm túc. Đối diện họ là nhân viên y tế, khẩn khoản kêu gọi họ trở về nhà để bảo vệ tính mạng của tất cả. Trump không kết án các nhóm biểu tình, thậm chí còn khuyến khích họ hãy “giải phóng” tiểu bang của mình khỏi đảng Dân Chủ. Hình ảnh của những cuộc biểu tình cho thấy nước Mỹ dường như đang có nội chiến: một phe tin vào thông tin từ chuyên gia để bảo vệ an nguy cộng đồng; phe kia chỉ nghe lời lãnh đạo và lấy tin từ đài Fox News.
Các vụ kỳ thị người Châu Á mỗi ngày một tăng từ khi Trump gọi Covid-19 là “Dịch TQ.” Người Châu Á bị chửi rủi, đánh đập; các doanh nghiệp bị phá hoại. Nhiều người Mỹ ghê tởm dân gốc Châu Á, coi họ như những ổ dịch biết đi.
Tương lai…
Vẫn còn mờ mịt. Bao giờ mở cửa lại là đề tài tranh cãi: ưu tiên của các tiểu bang “đỏ” là khôi phục kinh tế ngay cả nếu số người chết gia tăng. Những tiểu bang đã bị dịch nặng đưa ra thông cáo thận trọng hơn. Người dân mất việc, mất nhà thê thảm, và nhu cầu xã hội như bữa ăn miễn phí cho trẻ em nghèo tăng vọt lên.
Người ta kêu gọi nhau sản xuất và cống hiến thiết bị cho nhân viên y tế, và cung cấp bữa ăn cho họ và những ai có nhu cầu. Nhưng một số bất chấp lệnh cấm và an nguy của toàn xã hội. Trong thiên tai, nét đẹp và xấu của một xã hội lộ ra rất rõ.
Nhìn lại những gì đã và đang xảy ra trong mấy tháng qua, câu trả lời cho tựa của bài đã rõ. Có phải lỗi của TQ không, đối với cư dân Mỹ là một câu hỏi thừa thãi. Việc TQ thiếu minh bạch với thông tin của họ là điểu khả tín, nhưng họ không có trách nhiệm bảo vệ chúng ta.
Trách nhiệm đó là của giới lãnh đạo nước Mỹ. Trump, người lãnh đạo tối cao, rõ ràng đã thất bại trầm trọng: thay vì chuẩn bị khi được cảnh báo thì khinh thường; thay vì ủng hộ các chuyên gia thì tung tin sai lạc; thay vì nắm lấy trách nhiệm thì đẩy cho người khác; thay vì nhận lỗi thì đổ lỗi; thay vì huy động toàn dân đoàn kết trước nguy cơ thì chửi rủa; thay vì gây niềm tin cho dân thì phát biểu tiền hậu bất nhất.
Vài trò quan trọng nhất của một tổng thống là bảo vệ an ninh cho quốc gia và dân chúng. Nếu không làm được việc đó, giữ chức lãnh đạo để làm gì?
Lỗi tại ai, chắc ai cũng có thể trả lời.
CORONAVIRUS: 50,000 AMERICANS DIED; TRUMP BLAMED CHINA BUT WHAT IS HIS OWN RESPONSIBILITY?
The U.S. has by now about 50,000 deaths from COVID-19. The pandemic arrived on our shore later, but we quickly became the nation with the highest number of infected cases and deaths in the world.
Who is at fault? Was it because China concealed critical information that put the U.S. and the world in danger, as Trump has been loudly charging? Was it the weakness in the American response? Or both? We need to ask these questions when the number of deaths has reached this level and continues to rise.
Surveying the major developments of the pandemic in the past several months reveals the story:
December 2019
The first case of infection occurred in the city of Wuhan, China and was traced back to a seafood market. Local doctors began to suspect that the virus was being transmitted from human to human, which meant that it could lead to a widespread epidemic. However for several weeks, Chinese authorities continued to deny human-to-human transmission.
China officially notified the World Health Organization (WHO) three weeks after first detecting the virus. More than a dozen U.S. experts were working at the WHO headquarters at the time, and were privy to the information from China. They conveyed the same to the U.S. Government in Washington D.C. Several high-ranking U.S. officials were in regular contact with the WHO leadership on the issue.
At the time, not many outside China paid attention to this new virus. But it is false to claim that the U.S. was not aware.
January 2020
Doctor Li Wenliang from Wuhan, who first leaked the news of the new virus, was forced by the Wuhan authorities to sign a statement saying that he broke the law by spreading false news. He was admitted to the hospital on the 12th with acute symptoms, tested positive with the virus, and died over a week later.
The New York Times reported that 59 people in Wuhan contracted a strange pneumonia-like illness. Chinese authorities for the first several weeks of the year continued to deny human-to-human transmission and insisted that the disease could be controlled.
Trump declared on the 21st: “We have it totally under control,” then three days later: “It will all work out well.”
A team from WHO visited Wuhan on the 22nd and concluded that human-to-human transmission is taking place. On the 30th, the WHO declared an international emergency for this epidemic.
On 31 January, Trump banned non-citizens from China from entering the U.S. But over 40,000 people still entered the U.S. since that time. Lacking test kits, these people were not screened.
February 2020
COVID-19 flared up in South Korea, and one week later, in Iran and Italy. Trump continued to express optimism to the media: “We had 12, at one point. And now they’ve gotten very much better. Many of them are fully recovered.” He tweeted the next day: “The Coronavirus is very much under control in the USA.”
He blamed the media and Democrats on the 26th: “Low Ratings Fake News MSDNC (Comcast) & @CNN are doing everything possible to make the Caronavirus (sic) look as bad as possible, including panicking markets, if possible. Likewise their incompetent Do Nothing Democrat comrades are all talk, no action. USA in great shape! @CDCgov.....”
On the 27th, Trump took to blaming immigrants and suggested closing the border to stop the spread of the virus, which gave him a convenient excuse to carry out what he has always wanted to do.
The U.S. had its first death on the 29th, although an autopsy revealed later that the first death occurred in Santa Clara County three weeks prior.
March 2020
COVID-19 spread rapidly in Spain, while Italy instituted a national lockdown. On the 11th, the WHO declared it to be a pandemic and Trump banned travel from 26 European nations.
Washington state became the first hot spot in the U.S.; New York and California followed with the number of infected quickly climbing. The governors of Washington and New York issued orders to limit large crowd gathering, but they were inadequate to stop the spread of the virus.
California took the most decisive actions. With only a few deaths, the counties around San Jose ordered residents to “shelter in place” on the 16th. A few days later, Governor Newsom issued a similar order for the entire state.
The pandemic was clearly taking a toll on the U.S., but Trump continued to praise his own popularity: “Gallup just gave us the highest rating ever for the way we are handling the CoronaVirus situation. The April 2009-10 Swine Flu, where nearly 13,000 people died in the U.S., was poorly handled. Ask MSDNC & lightweight Washington failure @RonaldKlain, who the President was then?” He spoke prematurely, because Covid19 deaths quickly surpassed many times this number.
Trump likened COVID-9 to a normal flu, although experts all believed the opposite, which was that COVID-19 is much more contagious and deadly, therefore much more dangerous.
Trump said that the U.S. did not lack equipment, and anyone who wanted to be tested could get a test. But at the pandemic front line, the reality is that the U.S. could test only a small number of the people suspected of having contracted the virus. Thousands of test kits supplied by the federal government were defective and unusable.
On the 16th, Trump changed his tune: “We have a problem that a month ago nobody ever thought about.” But since the end of January, he was advised by senior officials that COVID-19 had the potential to be devastating to the U.S. Trump boasted that he felt it was a pandemic long before it was declared a pandemic.
April 2020
The U.S. surpassed all other countries, including China, to have the highest number of deaths from COVID-19. Trump blamed the WHO, but most people know that the WHO had no authority to force nations to furnish information. Trump cut U.S. funding for the WHO, although this was precisely the time when the organization needed money to combat the pandemic.
Criticized by the media and the public, Trump shifted responsibility to anyone but himself, from Democrats, President Obama, the media, state governors to China. China was the ideal scapegoat. Anti-China policies are convenient to resonate with the latent racism that has always existed in a sector of America.
“The war” between the states and the federal government began. Seven states on the East Coast agreed to coordinate with each other to resist the federal government’s desire to reopen their states. On the West coast, California, Oregon and Washington acted similarly. Trump spurred other states to reopen yet criticized Governor Kemp when he made that decision for Georgia.
Far-right groups, some heavily armed, took to the streets to demand an end to the lockdown. Opposing them were healthcare workers, pleading for them to go home and protect the safety of everyone.
Trump did not condemn these protesters; In fact, he encouraged them to “liberate” their states from the Democrats. Images of the protest suggested almost a civil war in the U.S., with one side relying on expert opinion to protect community safety, while the other listened only to their leader and get information only from Fox News.
Anti-Asian incidents increased daily since Trump called the Coronavirus the “Chinese virus.” Asians were verbally abused, physically attacked, and their businesses vandalized. Some non Asian Americans expressed disgust at Asian Americans, regarding them as walking virus spreaders.
The Future…
is still murky. When is the right time to reopen remains a matter of debate: the red states consider it a priority to rescue their economy even at the cost of more loss of lives. States that have been hit heavily by the pandemic expressed caution. Loss of jobs and housing become extreme and social needs such as free meals for children soar.
People band together to produce and donate personal protective equipment to healthcare workers and provide meals to them and those in need. But many defy the orders to distance and disregard the safety of others. In disaster, the greatness and ugliness of a people lay bare in front of the world’s eyes.
Reflecting upon what has taken place in recent months, the answer to the title of this essay is obvious.
Whether it’s China’s fault is a largely irrelevant question for Americans. China’s lack of transparency with information is credible, but they are not responsible for protecting Americans.
That responsibility belongs to the government of the U.S. Trump, the top leader, has clearly failed: instead of preparing when warned, he ignored; instead of supporting experts, he spread false news; instead of owning responsibility, he pushed it onto others; instead of accepting mistakes, he blamed someone else; instead of mobilizing the nation to unite in confronting the pandemic, he insulted; instead of building trust, he undermined his credibility by flip-flopping almost daily.
The most important duty of a president is to protect national security and the people. If one cannot do that, what is the point of being a leader?
Who is at fault, surely everyone can answer that question.